De eerste wereldoorlog 1914 - 1918

Slatina-Timis behoorde bij Hongarije en vocht vanaf de mobilisatie in juli 1914 mee met de As-mogendheden: Duitsland, Oostenrijk, Hongarije en Turkijke. Roemenië daarentegen zelf bleef tot 1916 neutraal, vocht dan met de geallieerden mee. Omdat de Russen in 1917 afhaakten door hun revolutie, was Roemenië in 1918 genoodzaakt zich aan te sluiten bij de As-mogendheden. De geallieerden kregen zicht op de overwinning op het einde van de oorlog en Roemenië sloot er zich alsnog bij aan. Tijdens de oorlog sneuvelde meer dan 5% van de bevolking aan het front. Bij de wapenstilstand in 1918 brak de Spaanse griep uit, die op het thuisfront nog meer slachtoffers maakte. Bovendien brak er een volksopstand uit in het ganse land, die o.a. in Slatina-Timis bloedig werd neergeslagen.

oorlogenmapromania19162oorlogenhartaRomaniaBasarabiaMap2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na de oorlog moesten de As-mogendheden veel gebieden afgeven, 4 juni 1920: verdrag van Trianon, met als gevolg dat Roemenië plots in oppervlakte verdubbelde. Zij kregen Transsylvanië, Bucovina en Bessarabië bij. Maar ook het Roemeens sprekende Slatina-Timis komt voor het eerst met de volledige Hongaarse Banat en het Banater bergland in dit Groot-Roemenië terecht. Dit had nu zestien miljoen inwoners waarvan een derde van de bevolking Duits of Hongaars was. Het werd een koninkrijk, Ferdinand I wordt als koning gekroond. De industrialisatie kwam goed op gang en de productie verdubbelde tussen 1923 en 1938.

Verslag van de volksopstand 1918 samengevat naar Prof. Gheorghe Zeicu:

Het contact met Russische krijgsgevangenen die vertelden over de sociale strijd en de Russische Revolutie was de aanzet van deze revolte.  Duitsland was verslagen. De Revolutie in Rusland viel het kapitalisme aan. De duizenden soldaten van het Keizerlijke leger die verslagen, maar meestal met volle bewapening huiswaarts keerden, wilden de sociale en nationale bevrijdingsstrijd verderzetten. Ook arbeiders en verpauperde boeren steunden deze ontvoogdingsstrijd. De terugkerende troepen maakten veel amok. Ze overvielen stations omdat ze geen vervoersbewijzen wilden of konden kopen. Ook beroofden ze winkels onderweg om zich van voedsel te voorzien. Zij waren erg gefrustreerd door de voorbije ontberingen tijdens de oorlogsjaren en waren nog woester toen ze zagen hoe hun familieleden in erbarmelijke omstandigheden de oorlog hadden doorgemaakt. Eenmaal thuis moesten eerst de buitenlanders in de streek het ontgelden, ook de Duitsers, Hongaren en Oostenrijkers die in Slatina-Timis woonden. Winkels werden geplunderd: ze vielen binnen bij de  handelaar Haasz Ignatius van de postwinkel. Ook de winkel van Eugeen Klein in de Rooms-Katholieke pastorij werd verwoest. De parochieverpleegster werd vermoord. Het zomerverblijf van de voorzitter van het hof van cassatie Ury Louis werd gesloopt en de de kazerne werd beroofd. De drie aanwezige Hongaarse gendarmes waren gevlucht, zodat de losgeslagen soldaten geen weerstand ondervonden. Zij waren bezig de houtzagerij te beroven in Sadova-Veche van de familie Haas toen er op 2 november 1918 in het station een locomotief met wagon toekwam. In de wagon zaten 40 Hongaars-Oostenrijkse soldaten. Sommige opstandelingen konden ontsnappen in de bossen, vijf werden gevat en naar het gemeentehuis gebracht. Het militaire tribunaal van Timisoara beslist de volgende dag deze vijf te fusilleren zonder proces. Ze werden tegen de muur van de school geplaatst, geblinddoekt en doodgeschoten. Door het slaan op de trommel waren veel dorpelingen aanwezig bij de terechtstelling.

 

Monument in Slatina-Timis WOI

WO1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De tweede wereldoorlog 1940-1945

rom19413

Roemenië bleef aanvankelijk neutraal. Maar het pact Hitler-Stalin en de nederlaag van Frankrijk maakte dat het grote stukken van het grondgebied terug moest afstaan aan Rusland. Koning Carol II trad af op 6 september 1940. Roemenië vecht nu met Duitsland tegen Rusland. De bevolking kon kiezen de militaire dienst te doen onder Roemeens of Duits bevel.

 

 

 

stalingradnovember42

Het Roemeense leger stond nu onder bevel van de militaire dictator Ion Antonescu. Deze strijd en de samenwerking met Duitsland liep uit op een groot fiasco in de slag van Stalingrad. 

Koning Mihai liet Antonescu opsluiten en met het weinige dat er nog restte van het Roemeense leger sloten zij zich aan bij de geallieerden. Vanaf augustus 1944 vochtten ze samen met de Russen tegen Duitsland.

 

 

 

oorlog20143Na de oorlog bleven Bessarabië en Bucovina van de Sovjet-Unie. Transsylvanië kwam terug bij Roemenië. En de Banat bleef Roemeens. Het hele land was nu bezet door het Rode leger. De communisten hadden de macht overgenomen.

 

De Duitssprekende bevolking in de dorpen in en rondom Slatina-Timis was nu op papier hebben en houden kwijt. In 1945 werden de inzetbare Duitssprekende Roemenen (mannen en vrouwen) naar Russische werkkampen afgevoerd. Zes jaar later keerden de overlevenden terug.

 

 

Een bijkomend fenomeen was dat sommige Duitstalige Slatinesen die krijgsgevangen genomen waren door de Westerse geallieerden, na de oorlog niet terugkeerden naar het Roemenië onder de Russen. De broer van Maria Supp was door Engelsen in Noord-Duitsland opgepakt. Hij zette zijn leven verder in Groot-Brittanië  en werkte als hoeveknecht in Cardiff, Wales. Daar stichtte hij een gezin en ging veel later tweemaal zijn familie in Slatina-Timis opzoeken.

In 1948 deed Koning Mihai van Roemenië troonsafstand en ging in ballingschap. Die dag werd de republiek uitgeroepen.